Lastik Çeşitleri
Her aracın akla gelen ilk parçalarından biri olan lastikler, öncelikle sürüş güvenliğinin sağlanması açısından son derece önemli ekipmanlardır. Aracın zemin ile temasını sağlayan, araçların motor ve fren gücünü yola aktaran, aracın ağırlığını taşıyan, direksiyon ile verilen yönü takip eden lastikler özetle aracın tüm teknik özelliklerini zemine aktarmak ile görevlidir. Araçlardaki birçok fonksiyonun gerçekleşmesine imkan tanıyan lastikler yapılarına ve hava basıncı tutma şekillerine göre iki farklı gruba ayrılırlar.
Yapılarına göre lastik çeşitleri
Araç lastikleri genelde içlerine hava doldurularak kullanılır. Bu yüzden bu tip lastikler pnömatik lastikler olarak da bilinir. Tekerleğin lastik kısmına, dokulardan oluşan karkas da denebilir. Karkasın oluştuğu dokular bez katlarıdır. Doku yönü oldukça önemli olan karkas bez katlarında, dokunun tekerin ekseni ile yaptığı açıya zenit açısı denir. Pnömatik lastikler sıkça bu açıya göre sınıflandırılır. Lastiğin karkas yapısında ise kord bezi kullanılır. Bu kord bezinin geometrisi lastiğin diyagonal ya da radyal yapıda olmasını belirler.
Yapılarına göre lastik çeşitleri aşağıdaki gibidir:
1. Diyagonal lastikler
Diyagonal (bias-katlı) lastik karkası; birbirine bağlı olan, değişken kesitli kordonlardan oluşur. Lastik dairesi merkez ekseni ile 30-40° açıda olacak şekilde düzenlenmiştir. Yapılan bu düzenleme sayesinde hem çapın ekseni boyunca hem de lastik çevresi boyunca uygulanan yüklerin taşınması sağlanır. Eğer lastikler, yol yüzeyinden dikey bir şekilde gelen bir yüke maruz kalırsa katlı kordonlar kıvrılmaya başlar. Bu da zaman içerisinde deformelere yol açar. Diyagonal yapıda olan lastik sırtı yol ile karşılaştığında kıvrılmaya yüz tutarken, radyal yapıda olan lastik sırtları aynı yapıda kalır. Diyagonal lastik sırtı daha yumuşak bir kullanış sağlar ama buna rağmen dönme performansı ve aşınma direnci kuşaklı radyal katlı lastiklere göre daha kötüdür.
2. Radyal lastikler
Radyal lastikler, daha esnek, daha az ısınıp kolay soğuyabilen özellikte olmaları açısından diyagonal lastiklere göre daha avantajlıdır. Bu yapıdaki lastiklerin zeminde bıraktıkları taban izi, çapraz lastiklerin taban izinden daha geniştir, bu özellik radyal lastiklerin diyagonal lastiklere göre % 20 daha iyi yol tutmasını sağlar. Radyal lastiklerin tabanları sert, çekiş gücü ve fren güvenliği daha yüksektir.
Hava basıncını tutma şekillerine göre lastik çeşitleri
1. Şambrelli lastikler
Şambrelli lastikler içinde basınçlı havayı alıkoyan ayrı bir iç lastik bulunur. Jant çemberindeki bir delikten dışarı çıkacak şekilde hava supabı olarak da bilinen lastik supabı iç lastiğe bağlıdır. Lastik patlarsa iç lastik hemen deforme olarak söner.
2. Tubless lastikler
Bu lastik modelinin içinde iç lastik bulunmaz. Basınçlı hava, yüksek sızdırmazlık yeteneğine sahip özel formüllü kalın bir lastikten yapılmış iç kaplama tarafından lastik içinde tutulur. Tubeless lastiklerde iç lastik olmadığı için hava supabı direkt olarak jant çemberine monte edilmiştir.
Günümüzde modern araçların hemen hemen hepsi tubless lastik kullanmayı tercih eder, çünkü bu lastikler şambrelli lastiklere kıyasla daha güvenlidir. Tubeless lastikler patlama esnasında hemen inmez, böylece aracın güvenle kenara çekilebilmesi için sürücülere zaman tanır. Tubless lastikler daha zor ısınır, deforme olduğunda ya da patladığında tamiratı çok daha kolaydır.
Yol Yardım kategorimize geri dönebilir ya da lastik balansı hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.